Zeytinyağı fiyatlarındaki dramatik artış departmanda alarm zillerini çalıyor. İspanya, dünya zeytinyağı üretiminin %42’sini üretiyor. (Buna karşılık Türkiye’nin payı sadece %5’tir). Son zeytin sezonunda (Kasım 2022 – Şubat 2023), aşırı sıcak, kuraklık ve haşereler sonucu İspanya’da üretim beklenenin çok altında gerçekleşti.
DÜNYA ÜRETİMİ YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Uluslararası Zeytin Konseyi’nin raporuna göre 2022/2023 döneminde dünya zeytinyağı üretimi son altı yılın en düşük seviyesine gerileyerek 670.000 ton azaldı. Dünya zeytinyağı üretiminde büyük paya sahip olan İspanya’da üretim yüzde 50 azalarak 780 bin tona geriledi.
İSPANYA’DA DAHA AZ YAĞMUR ETKİLİ OLDU
Tarihsel olarak düşük üretim seviyesi, zeytinyağı fiyatlarında yükselişi beraberinde getirdi. Türkiye’de dökme (ham) zeytinyağının kilogram fiyatı Kasım 2022’de 3,75 Dolar iken, Nisan ayında bu fiyat 4,50 Dolara yükseldi. İspanya’da yağışların az olması ve bir sonraki zeytin hasadının da düşük olacağı beklentisi zeytinyağı fiyatlarının dünya genelinde 7 USD/kg’a, Türkiye’de ise 6,5 USD/kg’a yükselmesine neden oldu.
STOK AZALDIĞINDA FİYATLAR YÜKSELDİ
Üretim sıkıntısı nedeniyle İspanyol üreticiler Türkiye, Tunus ve Yunanistan gibi ülkelerden büyük miktarlarda zeytinyağı tedarik ettiler. Türkiye’de geçen sezon yüksek rekolteye rağmen zeytinyağı stokları hızla tükendi ve İspanyol şirketlerinin yoğun alımları sonucunda işletmelerin elinde zeytinyağı neredeyse tükendi. Bu durum zeytinyağı firmalarını zor durumda bırakmaktadır. Kalan az miktardaki petrolün fırsatçılar tarafından yüksek fiyatlara pazarlanması sektörden tepki gördü.
1 LİTRE ZEYTİNYAĞI 250 TL
Öte yandan doların bir yıl içinde TL karşısında %51 değer kazanması, TL’deki zeytinyağı fiyatlarının bir yıllık artışını %160’a çıkardı. Geçen yaz market raflarında 90 lira olan 1 litre zeytinyağının fiyatı bugün itibariyle 230-250 lira aralığına ulaştı.
BAKANLIK DURUMU ELDE EDER
Ticaret Bakanlığı duruma müdahale etmek amacıyla yurt dışına zeytinyağı satışını yavaşlatmak amacıyla zeytinyağı ihracatına kilogram başına 20 kuruş vergi koyma kararı aldı. Bakanlık bu atılımla sınırlı miktarda kalan zeytinyağının yurt dışına satılmasını ve fiyatların daha fazla artmasının önüne geçmeyi amaçlıyor.
İşte o karar:
